Cumhuriyet Halk Partisi Esenyurt Belediye Meclis Üyelerinin Belediye Başkanı Kemal Deniz Bozkurt’un bazı muhtarlıklara yer tutmak için istediği nakdi yardıma komisyonlarda (Hukuk-Plan Bütçe) ret etmesi Esenyurt gündemine bomba gibi düştü.

Tarafımı arayan yüzlerce takipçimin durumu detaylı bir şekilde öğrenme arzusu nedeniyle yaptığım haber sonrası bu yazıyı da yazma gereği duydum.

Öncelikle Hukuk Komisyonunda CHP’li hangi meclis üyeleri var onu açıklayalım.

Hukuk Komisyonunda CHP’den Selçuk Günerhan ve Seyhan Kahraman yer alıyor.

Plan Bütçe Komisyonunda ise CHP’den Cemal Güneysu ve Veysel Bal bulunuyor.

Bu iki komisyonda görüşülen konu 3 mahalle muhtarlığına yer tutulması için belediye başkanının nakdi yardım talebi.

2 komisyonda yer alan 10 meclis üyesi (AK Parti 6, CHP 4) oy birliği ile bu kararı ret ediyor.

Peki, neden?

Yasayı bir inceleyelim.

4541 sayılı “Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun” incelendiğinde;

Mezkur kanununun 20. maddesinde;

“Mahalle muhtarları ve ihtiyar heyetleri tarafından görülecek hizmetlere karşılık olarak iş sahiplerinden harç alınır ve alınan harç miktarı, evrak ve vesikalar üzerinde gösterilir. Hangi işlerden ne miktar harç alınacağı her mali sene iptidasında vilayet idare heyetlerince kararlaştırılır.”

21. maddesinde;

“Harçlar münhasıran muhtarlara aittir. Muhtarlık işlerinin tedviri için lüzumlu kira, ısıtma, aydınlatma, hademe ücreti gibi masraflar bu harçlardan ödenir.” şeklinde düzenlemeler yapılmış olduğu görülmektedir.

4541 sayılı kanununun yukarıdaki maddelerinden anlaşıldığı üzere kanun koyucu muhtarların yaptıkları hizmetler karşılığında il idare kurullarınca belirlenecek tutarlarda harç alınacağını belirterek bu harçların muhtarlıkların kira, elektrik, ısınma, hademe ücretlerinin ödenmesinde kullanılacağını ifade etmektedir. 4541 sayılı kanuna dayanılarak çıkarılan “Şehir ve Kasabalardaki Mahalle Muhtar ve İhtiyar Kurulları Tüzüğü” nün “38 inci maddesinde “Muhtarlık işlerinden alınacak harçlar yalnız muhtarlara aittir. Muhtarlık işlerinin yürütülmesi için gerekli olan kira, ısıtma, aydınlatma, hizmetçi ücreti, kırtasiye gibi giderler bu harçlardan ödenir.” denilerek tahsil edilen tutarlardan hiçbir yere pay ayrılmayacağı, sadece muhtarlıkların yukarıda belirtilen hizmetleri için kullanılacağı belirtilmiştir.

Belediyeler tarafından yapılan yardımların yürürlükteki mevzuata uygun olup olmadığının değerlendirilmesinde 5393 sayılı kanunun 9 uncu maddesindeki ayni yardım kavramını açıklığa kavuşturacak olursak ayni yardım, mal şeklinde yapılan yardımları ifade etmektedir. Belediyelerin muhtarlıklara demirbaş, mefruşat, yazıcı, bilgisayar gibi teminleri ayni yardım kapsamındadır. Bu tip yardımların yapılmasının mevzuat açısından uygun olduğu düşünülmektedir.

Eski Esenyurt Belediye Başkan Yardımcısı Osman Yalçın hakkında yakalama kararı

5393 sayılı Belediye Kanununun “Mahalle ve Yönetimi” başlıklı 9. Maddesinin dördüncü fıkrasında; “Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli ayni yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini sağlamaya çalışır.” hükmü yer almaktadır.

AYNİ YARDIM YAPABİLİR NAKDİ DEĞİL

5393 sayılı Kanunun yasalaşması sürecinde, tasarı olarak hükümetin teklif ettiği metinde söz konusu fıkra, “Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini sağlamaya çalışır.” şeklinde düzenlenmiş iken, tasarının görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, sunulan bir önerge ile fıkra metnine “ayni” kelimesi eklenerek fıkra metni; “Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli ayni yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini sağlamaya çalışır” şekline dönüştürülmüş ve madde bu haliyle yasalaşmıştır. Dolayısıyla, kanun koyucunun iradesinin ve amacının, yardım ve desteğin “ayni” olarak yapılması gerektiği şeklinde ortaya çıktığına kuşku bulunmamaktadır.

SAYIŞTAYDA YASAKLIYOR

Anılan hükümler uyarınca, Belediye bütçesinden mahallelerin ve muhtarlıkların ihtiyaçları için yapılabilecek yardım ayni yardım ve destekle sınırlı tutulmuş, nakdi yardım yapılması öngörülmemiştir. Komisyon Raporumuzun ekinde yer alan Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 2014 tarih, 41617 dosya numara ve 45462 numaralı tutanakla vermiş olduğu karar metni incelendiğinde; ilgili Sayıştay kararının 5393 sayılı Belediye Kanununun “Mahalle ve Yönetimi” başlıklı 9. Maddesinin dördüncü fıkrasında olduğu gibi muhtarlara yapılacak olan yardım ve desteklerin nakdi olarak yapılamayacağı yönündeki görüşümüzü teyit eder nitelikte ve emsalde olduğu anlaşılacaktır.

NETİCEYE GELİRSEK: Yasada muhtarlara NAKDİ yardım yapılamaz kararı dururken ayrıca Sayıştay’ın da bu noktada ‘nakdi yardım yapılamaz’ kararı varken başkanlığın (Kemal Deniz Bozkurt’un isteği) teklifinin kabul edilmemesi çok doğru bir karardır.

CHP 4 meclis üyesinin komisyonlarda AK Partili meclis üyeleri ile birlikte yasaya uyan tavır göstermeleri doğru bir adımdır. Hiç kimse onları bu duruşundan dolayı eleştiremez.

Bu doğru adım sonrasında meclis üyelerinin komisyonda aldıkları karara meclis gündeminde uymalarını beklerdim. Grup sözcüsü Ali Gökmen’in komisyon kararlarına uymayacaklarını açıklamalarına destek veren bu meclis üyeleri oylamada komisyonda aldıkları kararın aksine bir tavır sergilemiştir. Komisyonda aldıkları kararın arkasında durmamaları bu meclis üyeleri için hanelerine eksi puan olarak geçmiştir.